MODÜL: İŞ KURMA VE GELİŞTİRME
1) İşletme çeşitleri hangi gruplar altında sıralanır? Bu grupların adlarını yazınız.
· Üretim araçlarının mülkiyetine göre işletmeler
· Yasalar açısından işletmeler
· Büyüklüklerine göre işletmeler
· Üretilen mal cinsine göre işletmeler
· Sektörler açısından işletmeler
2)Özel işletmeler nelerdir? Açıklayınız.
Anayasa ve yasalara göre kurulup işletilen ve sermayesi özel şahıslara ait olan işletmelerdir.
3)Tek kişi işletmeler nelerdir? Açıklayınız.
Sermayenin tamamının ve yönetimin bir kişiye ait olduğu işletmelerdir.
4)Esnaf nedir?
Ticaret ve sanayi odasına kayıtlı olmayan belirli veya gezici bir iş yeri sahibidir.
5)Sanatkâr nedir?
Vücut çalışmasına dayanan bir iş yeri olan, iş yerinde sanat, hizmet ya da meslek kolunda ihtisasını değerlendiren, belirli veya gezici bir iş yeri sahibidir.
6)Tacir nedir?
Bir ticarethane veya fabrikayı kendi adına işleten her tür ticaret şirketidir.
7)Sanayici nedir?
Makine, cihaz, alet ve tezgâh yardımı ile ham veya yarı mamul bir maddenin vasıf veya şeklini değiştiren ve kıymetlendirerek imal yapan yılda ortalama imalat makinelerinde 5, haricinde de 10 kişi çalıştıranlar sanayici sayılırlar.
8)Serbest meslek erbabı nedir?
Şahsi mesaiye, ilmî veya mesleki bilgi veya ihtisasa dayanan, ticarî mahiyette olmayan işleri, işverene tabi olmaksızın kendi nam ve hesabına yapanlardır.
9)Bir İşletmenin şirket olabilmesi için hangi özellikleri taşıması gerekir?
Ortak bir amaç bulunmalıdır.
Ortak amaca ulaşmak için ortaklar arasında bir anlaşma bulunmalıdır.
Belirlenen hedefe ulaşmak için para, mal veya emek sermaye olarak konmalıdır.
10)Şirket çeşitlerini yazınız.
· Adi şirket
· Ticaret şirketleri
· Sermaye şirketleri
· Kooperatifler
11)Kooperatiflerin kuruluşlarındaki kurallar nelerdir?
Kooperatife giriş ve çıkış serbesttir.
Kooperatif üyelerinin payları ne olursa olsun ancak bir oya sahiptirler.
Kâr; ortaklara kooperatifle yaptıkları iş oranında dağıtılır.
Sermaye karşılığı verilecek faiz sınırlıdır (Faiz oranı düşüktür.).
12)Kamu işletmeleri nedir?
Sermayenin tamamı veya büyük bir kısmı (% 51’inden fazlası), kamu tüzel kişilerine ait olan işletmelerdir.
13)Kamu işletmelerinin kuruluş amaçları nelerdir?
Kamu kurumlarına gelir sağlamak
Gelişmemiş veya az gelişmiş yörelerin sosyal, kültürel ve ekonomik yönden gelişmesini sağlamak
Ülkenin ekonomik kalkınmasını hızlandırmak
14)Özelleştirme nedir?
Kamu mülkiyetinde olan işletmelerin, üretimde verimliliği sağlamak için sektöre bırakılması olayıdır.
15)Kamu işletmelerini yazınız.
Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT)
Katma Bütçeli İşletmeler
Döner Sermayeli İşletmeler
Yerel Yönetim (Mahalli İdare) İşletmeleri
16)Karma işletmeler nedir? Açıklayınız.
Hem kamu hem de özel sermaye katkısı ile kurulmuş işletmelere denir. Üniversiteler bu grup işletmelere örnek olarak gösterilebilir.
17) Fatura nedir?
Satılan mal veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere, malı satan kişi tarafından düzenlenip müşteriye verilen ticarî bir belgedir.
18)Sevk irsaliyesi nedir?
Satılmış ya da satılmak üzere olan bir malın, bir adresten diğerine naklinde ya da aynı işletmeye ait iş yerleri arasında taşınmasında düzenlenen ve üzerinde gönderilen malın konusu, birimi ve malın kime ait olduğunun yazıldığı belgeye sevk irsaliyesi denir.
19)İrsaliyeli fatura nedir?
Malın teslimi ile birlikte faturanın düzenlenmesi halinde hem sevk irsaliyesi hem de fatura düzenlemek yerine ikisinin birleştirilerek tek bir belgeye pratik olarak dönüştürülmüş şeklidir.
20)Başarılı bir yöneticide bulunması gereken özelliklerden 5 tanesini yazınız.
Görevi ile ilgili yeterli bilgi ve beceriye sahip olma,
İşi ve iş görenleri yakından tanıyabilme,
Zamanında ve doğru karar verebilme,
Tarafsız ve insancıl davranabilme,
İkna yeteneğinin güçlü olması,
Sorun çözme yeteneğinin iyi olması,
Kendini geliştirmek ve yeniliklere açık olma,
İletişim ve insan ilişkilerinde iyi olma,
Sorumluluk taşıyabilme,
Hoşgörülü olabilme,
Grup çalışmasını özendirebilme,
Demokratik olabilme,
İyi bir eğitici olabilme,
Sabırlı, kararlı, iradeli, sağduyulu ve cesur olabilmektir.
21)Farklı Sektör ve İşletmelerdeki Yönetim Modellerini yazınız.
· İstisnalara Göre Yönetim
· Komite Yönetimi
· Durumsallık Kuramı
· Sonuçlara Göre Yönetim
· Amaçlara Göre Yönetim
22)Kalitenin yönetilmesi için uygulanması gereken ilkelerden 2 tanesini yazınız.
Yönetim sürekli gelişmeyi hedeflemeli ve bunu gerçekleştirecek ortamı yaratmalıdır.
Bu felsefe, en üst kademeden en alt kademeye kadar tüm çalışanlar tarafından benimsenmelidir.
Kalite analiz ve incelemelerinde istatistiki teknikler kullanılmalıdır.
Örgüt faaliyetleri sadece fiyat boyutuna göre değerlendirilmelidir.
Üretim ve hizmetlerle ilgili sürekli sorunlar aranmalı ve sistem sürekli değiştirilmelidir.
İş başında eğitim verilmelidir.
Liderlik öğretilmeli, dikkat sadece rakamlara değil, kaliteye de kaydırılmalıdır.
Korku yerine güven esas olmalı ve yaratıcılık hedeflenmelidir.
Çalışanlar ve bölümler arasındaki engeller ortadan kaldırılmalıdır.
Verimlilik artışı metot geliştirerek sağlanmalıdır.
Rakamsal hedef koyan uygulamalardan vazgeçilmelidir.
Çalışanların işlerinden gurur duymalarını önleyecek engeller kaldırılmalıdır.
En iyi yatırım insana yapılandır. Herkesin kendini geliştirmesi teşvik edilmelidir.
Değişimin başarılması için yönetim bütün önlemleri almalıdır.
23)Demokratik organizasyonun yararlarından 2 tanesini yazınız.
Yeni fikirlerin oluşmasına, yayılmasına ve gelişmesine ortam hazırlar.
Problemler hangi kademede ve kime ait olursa olsun, başkaları tarafından da gerçek yönüyle anlaşılır.
Meydana gelen ve gelmesi muhtemel karışıklıklar, kargaşalar ve tekrarlar önlenir.
Mevcut planlar, politikalar ve prensipler gerçek yönüyle anlaşılır.
Yapılacak işlerin düzenli bir biçimde yapılmasını ve çalışanların azmini artırır.
Planlar daha iyi uygulanır.
24)İşletmeler için denetim nedir?
Denetim, işletmelerde belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda yapılan planlar çerçevesinde alınan kararların ve uygulamaların ne ölçüde başarıya ulaştığını ölçmeye yarar.
25) Denetimin özelliklerinden 4 tanesini yazınız.
Yanlış veya hatalı yapılan bir işin düzeltilmesini sağlar.
Düzenli kontroller hataların tekrarlanmamasında etkendir.
Sorumluluk ve yetkilerin gerekli kişilerde olup olmadığı saptanır.
İşin yapılması sırasında neler yapılmalı veya neler yapılmamalı sorularının araştırması kolaylaşır.
Tasarruf sağlar; zaman, para ve emek savurganlığı önlenir.
İşin nitelik ve nicelik olarak istenen özellikte olup olmadığı saptanır.
Hata ve verimsizliklerin belirlenerek en aşağı düzeyde tutulmaları sağlanır.
İşin arzu edilen ve tasarlanan şekilde yapılıp yapılmadığı belirlenir.
Akılcı bir çalışma yapılıp yapılmadığı belirlenir.
Yöntemlere uyulup uyulmadığı öğrenilir.
26) Denetim çeşitleri nelerdir?
· Önleyici denetim
· Düzenleyici denetim
· Bütçe denetimi
· Proje denetimi
MODÜL: İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI
27)İş güvenliği nedir?
İşçilerin iş kazalarına uğramalarını önlemek amacıyla güvenli çalışma ortamını oluşturmak için alınması gereken önlemler dizisine iş güvenliği denir.
28)İş elbiselerinden 5 tanesini yazınız.
· İş önlükleri
· Yağmurluk
· Tulum
· Kimyasal risklere karşı koruyucu elbise
· Kaynakçı önlüğü
· Isı ve alevden koruyucu elbiseler
29)Koruyucu aparatların temel prensiplerini yazınız.
Tehlike, işten uzaklaştırılmalıdır.
Etraftakileri korumalıdır.
Tehlikeden korunmalıdır.
Verimi artırmalıdır.
Kullanıcıyı korumalıdır.
İyi monte edilmelidir.
30)Meslek hastalığı nedir? Açıklayınız.
Meslek hastalığı, genel anlamda bir işin yapılması sırasında mesleki etkenlerin doğurduğu, bu etkenlerin devamı hâlinde gittikçe gelişmesi nedeniyle belirli mesleklerde ve işlerde çalışanlarda görülen hastalıkları ifade eder.
Başarılar....
Mustafa KARSLI